انتخاب RO مدیکال یا صنعتی همواره به عنوان چالشی اساسی برای خریداران مطرح است. اختلاف زیاد قیمت در دو نوع RO صنعتی و مدیکال، اهمیت پارامتر های اقتصادی به منظور صرفه جویی و مدیریت هرچه بهتر هزینه ها، معمولا خریداران را دچار این چالش می کند.

ما در این گزارش سعی نموده ایم لزوم استفاده از RO مدیکال و تفاوت آن را با RO های صنعتی در اختیار مخاطبان خود قرار دهیم تا به انتخاب صحیح آن ها کمک کرده باشیم و تصمیم گیری هر چه بهتر را برای مشتریان تسهیل نماییم.
اگرچه ممکن است با نگاهی کلی دریابیم که طراحی و عمده اجزای تشکیل دهنده RO مدیکال و صنعتی مشابه هم است اما با بررسی دقیق تر می توان به تفاوت های حایز اهمیت میان این دو نوع از RO پی برد که جزئیات آن را در این گزارش مورد آنالیز قرار خواهیم داد.
شایان ذکر است در تولید تجهیزات پزشکی از جمله RO مدیکال ، اولویت اول تضمین ایمنی و سلامت بیمار سپس تضمین ایمنی کاربر و در نهایت تجهیزات خواهد بود و این اولویت بندی در همه ی مراحل طراحی و ارایه خدمات مورد توجه قرار می گیرد.
این گزارش از چند دیدگاه متفاوت اعم از طراحی ،تجهیزات به کار رفته ،استاندارد ها و… RO مدیکال و صنعتی را مقایسه می کند که عبارتند از:

فیلتر های پیش تصفیه

هدف اصلی پیش تصفیه محافظت از اجزای اصلی سیستم تصفیه RO در برابر مواد مضر می باشد. به عنوان مثال : ممبران های اسمز معکوس توانایی تحمل کلر آمین ها را ندارند و این کلر آمین های موجود در آب که به ممبران های اسمز معکوس ورود پیدا می کنند، بایستی حذف شوند. سیستم های پیش تصفیه همچنین از ورود موادی که باعث گرفتگی ممبران های اسمز معکوس می شوند، جلوگیری می کنند.

در سیستم های RO صنعتی در قسمت پیش تصفیه معمولاً از شیر های دستی و در نوع مدیکال از شیر های برقی برای هرکدام از فیلترهای پیش تصفیه استفاده می شود .شیربرقی عملیات بکواش و شستشوی فیلتر ها را به صورت اتوماتیک انجام می دهد در حالی که در شیر های دستی ،کاربر باید این تنظیمات را انجام دهد که قطعا خطاهای انسانی در آن دخیل خواهد بود. بنابراین شیر برقی با به حداقل رساندن خطاهای انسانی ، احتمال هر گونه ریسکی را کاهش می دهد و از ایجاد وقفه در عملکرد دستگاه ممانعت به عمل می آورد.
نکته: یکی از مسائل حایز اهمیت در عملکرد دستگاه RO جلوگیری از ایجاد هرگونه وقفه در کارکرد دستگاه می باشد. زیرا تاثیر این وقفه های ایجاد شده ، متوجه بیماران خواهد شد و درمان را به تعویق خواهد انداخت.
در RO صنعتی در قسمت پیش تصفیه از فیلتر های شنی برای حذف مواد معلق موجود در آب استفاده می شود در حالی که RO مدیکال مجهز به فیلتر های سیلیسی می باشد. دامنه عملکردی فیلتر های سیلیسی در حذف آلودگی ها در مقایسه با فیلتر های شنی بسیار گسترده تر می باشد به نحوی که علاوه بر حذف مواد معلق قادر به حذف برخی یون ها از جمله یون های سولفات و آهن خواهد بود. حذف این یون ها به خصوص یون آهن مانع از خوردگی سیستم می شود. یون های آهن به علت اکسندگی بالا قادر به تشکیل رسوبات بسیار متخلخلی هستند که پناهگاه مناسبی برای رشد میکروارگانیزم ها و تشکیل بیوفیلم ها خواهد بود.(تجمع میکروارگانیزم ها در کنار هم و تشکیل توده های لزج یا ژلاتینی را بیوفیلم گویند. بیوفیلم ها کیفیت میکروبی آب را کاهش داده و بر سلامت بیماران تاثیر گذار خواهند بود.)
در بعضی از انواع RO های مدیکال از فیلتر های مولتی مدیا استفاده می شود. فیلتر مولتی مدیا متشکل از سه جز آنتراسیت ،سیلیس و گارنت می باشد. همانطور که پیشتر اشاره شد سیلیس علاوه بر حذف مواد معلق آب ، می تواند یون های نامطلوب را به دام بیاندازد.آنتراسیت نوعی زغال سنگ است که علاوه بر کاهش کدورت ، عملکرد یون های کلر موجود در شبکه آب شهری را تضعیف می کند که این امر یکی از نکات قوت آنتراسیت می باشد. گارنت از خانواده سیلیکات ها به رنگ قرمز می باشد که می تواند یون های ۳ الی ۴ ظرفیتی را قبل از رسیدن به ممبران ها حذف کند.(اگرچه ممبران ها قادر به حذف این یون ها خواهند بود اما حذف آن ها پیش از ورود به ممبران ها باعث افزایش راندمان سیستم و اطمینان بیشتر از کیفیت آب تولیدی خواهد شد.)
از دیگر تفاوت های RO صنعتی و مدیکال می توان به کاربرد آنتی اسکالانت ها در RO صنعتی و رزین های تبادل یونی در RO مدیکال اشاره کرد. اگرچه آنتی اسکالانت ها مانع ایجاد رسوب در سیستم می شود اما راندمان عملکردی ممبران های اسمز معکوس را کاهش داده و در بازه ی زمانی ۶ ماه نیاز به اورهال دارند که این امر موجب خواب سیستم و به تعویق افتادن درمان بیماران می شود در حالی که در RO مدیکال معمولا از رزین های تبادل یونی در دو نوع آنیونی و کاتیونی استفاده می شود که قادر به حذف عوامل سختی آب خواهند بود. فیلتر های رزینی برخلاف آنتی اسکالانت ها عملکرد ممبران ها را مختل نمی کنند و به سادگی با محلول آب نمک قابل احیا خواهند بود.
فیلتر های کربنی معمولا درRO مدیکال و صنعتی عملکرد یکسانی دارند ولی یکی از نکات قوت RO مدیکال استفاده از فیلتر های کاتریجی می باشد. در اثر بکواش کردن فیلتر های کربنی معمولا ذرات بسیار ریزی از ذغال سنگ وارد آب تولید می شود که این ذرات بسیار ریز معمولا در فیلتر های کاتریجی به دام می افتند و وارد ممبران ها نخواهند شد.

اتصالات پیش تصفیه

نوع اتصالات در پیش تصفیه RO مدیکال معمولا فیتینگی است که این اتصالات موجب افزایش سرعت عبور آب از داخل این اتصالات می شود. همچنین جنس این لوله ها از نوع PVC بوده که این نوع لوله ها معمولا مقاوم به حرارت هستند همچنین مقاومت بیشتری نسبت به لوله های استیل در مقابل خراشیدگی دارند (ایجاد خراشیدگی موجب زنگ زدگی لوله های استیل می شود، همچنین سطح مناسبی برای رشد میکروارگانیزم ها است.)

ممبران های اسمز معکوس

در خصوص ممبران های مورد استفاده در RO مدیکال می توان گفت اگرچه ممکن است کارکرد ممبران ها در هر دو نوع مدیکال و صنعتی یکسان باشند اما در نوع مدیکال ممبران ها دارای استاندارد های FDA هستند که این استاندارد ها جز سختگیرانه ترین استاندارد های روز دنیا می باشد.استاندارد FDA یک گواهـينامــه بين الملـلــی است كه برای توليد كنندگـان محصولات غـذايـی، دارويی و پزشكـی آمریکا است که در سر تا سر جهان بسیار معتبر است. اين استاندارد باعث به رسـميت شناختن شـركت توليد كننـده توسـط FDA می شود و در خصوص بهداشتی بودن و سلامت عمومی محصولات آن شركت بوده و حكم مجوز ورود محصولات آن شركت را به آمريكا دارا است.

تجهیزات کنترلی

از دیگر پارامتر های مجزا کننده RO های مدیکال و صنعتی می توان به مکانیزم های کنترلی موجود در RO مدیکال اشاره کرد.
پارامتر هایی از قبیل فشار، دما ،TDS و …. در RO مدیکال بسیار حائز اهمیت می باشند به عنوان مثال تغییرات درجه حرارت آب در RO صنعتی اهمیت چندانی در آب تولیدی ندارد اما در صورتی که در RO مدیکال دما از رنج استاندارد بالاتر یا پایین تر برود تاثیرات آن متوجه سلامت بیماران خواهد بود. به این منظور بر پارامترهای مختلف آب تولیدی بایستی حداکثر نظارت صورت گیرد و از تجهیزاتی از قبیل TDS متر ، دماسنج ، فلومتر و … بایستی استفاده نمود. اگرچه در RO صنعتی از این تجهیزات کنترلی استفاده می شود اما تعداد و دقت این تجهیزات کنترلی درRO مدیکال بیشتر است، هم چنین محل قرارگیری آنها در سیستم های مدیکال به نحوی است که کمترین فضای مرده را ایجاد کرده و از سکون آب در سیستم جلوگیری می کند.
آب مورد استفاده در بخش های CSR در برخی مراکز درمانی ، در بخش CSR از دستگاه RO مدیکال برای تصفیه آب مورد نیاز در این بخش استفاده می شود
در برخی مراکز درمانی از دستگاه تصفیهRO مدیکال برای تصفیه آب استفاده می شود یکی از این بخش ها در مراکز درمانی بخش CSR است که معمولا عملکرد سیستم RO در بخش CSR به صورت آفلاین است.(در صورتی که آب تولیدی RO بلافاصله بعد از تولید مصرف شود سیستم آنلاین است اما در صورتی که آب تولیدی در مخزن جمع آوری شده باشد و به هنگام نیاز مصرف شود، سیستم آفلاین خواهد بود.)در بخش های CSR به دلیل مصرف ناگهانی حجم عظیمی از آب ، نیاز به جمع آوری آب تولیدی در تانک ذخیره است زیرا دستگاه ظرفیت مشخصی برای دبی تولیدی دارد و امکان تولید بیش از ظرفیت آن وجود ندارد.
معمولا نگهداشت آب در تانک های ذخیره منجر به سکون و رکود آب می شود .با توجه به این نکته که آب فاقد کلر است و در مراحل پیش تصفیه کلر آن حذف شده است ، پتانسیل آلودگی میکروبی آن بسیار بالا می باشد و جمع آوری این آب در تانک ذخیره شرایط مساعد محیطی برای رشد میکروب ها را فراهم خواهد کرد. لذا برای رفع این مشکل در RO مدیکال از لامپ های UV و فیلتر های پایروژن استفاده می شود. لامپ UV میکروارگانیزم های موجود در آب تولیدی را غیر فعال می کنند اما ممکن است بقایای آن ها در آب باقی بماند لذا برای حذف آن ها از آب فیلتر های پایروژن به کار برده می شود .

جبران خسارات

مهمترین و نگران کننده ترین تفاوت RO مدیکال با صنعتی مبحث مسئولیت خسارات جانی و مالی می باشد.

RO های مدیکال مطابق استاندارد های روز تهیه شده و بیمه شده توسط ارگان های دارای صلاحیت می باشد. لذا در صورت بروز هرگونه مشکل در عملکرد سیستم  و ایجاد خسارات جانی و یا مالی ، مسئولیت جبران خسارات بر عهده تولید کننده خواهد بود و شرکت بیمه برآورد خسارات را بر عهده خواهد داشت.درحالی که در RO  صنعتی این مسئولیت بر عهده خریدار است که با توجه به کاربرد این تجهیز در حوزه ی درمان و تاثیر گذاری آن بر سلامت افراد ممکن است برخی خسارات جانی حادث شود و تبعات سنگینی را برای خریدار در پی خواهد داشت.

خدمات پس از فروش

همواره خدمات پس از فروش در ROمدیکال مورد تاکید مجوزات پزشکی می باشد.

در شرکت های تولیدی RO مدیکال همواره تعداد مشخصی نیروی انسانی وجود دارد که خدمات را ظرف مدت کمتر از ۲۴ ساعت به خریداران ارائه می دهند و از ایجاد وقفه در عملکرد دستگاه و به تعویق انداختن درمان جلوگیری می کنند. در حالی تولید کنندگان صنعتی RO هیچ گونه الزامی در زمینه ارائه به موقع خدمات پس از فروش به مشتریان نخواهند داشت.